Cena transferowa jest ceną za importowany towar, w przypadku, w którym transakcja odbywa się pomiędzy dwoma firmami ze sobą powiązanymi. Może to być na przykład działająca w jednym kraju spółka i jej spółka córka, która działa w innym państwie. To dość powszechne rozwiązanie, które pozwala na kontrolowanie całego procesu – od produkcji (w jednym kraju), do ostatecznej sprzedaży (w innym kraju) bez niepotrzebnych pośredników, co oczywiście zawsze wiąże się z dodatkowymi kosztami.
Dlaczego wprowadzane są ograniczenia?
Ograniczenia prawne w kwestii wysokości cen transferowych wprowadzane są ze względu na fakt, że podatne są one na manipulacje, które są najczęściej szkodliwe z punktu widzenia fiskusa. Są też oczywiście bardzo korzystne dla przedsiębiorców i pozwalają na znaczne obniżenie kosztów, przez zmniejszenie wysokości płaconych podatków. W przypadku importu towaru z kraju o niskim podatku dochodowym, do kraju, w którym podatek ten jest wysoki (na przykład z któregoś z rajów podatkowych do Europy), ustalenie ceny transferowej na poziomie znacznie przewyższającym cenę rynkową dla danego towaru, pozwala na przesunięcie zysku (a więc również konieczności opodatkowania) tam, gdzie podatki są znacznie niższe. Swego czasu była to bardzo popularna metoda, która pozwalała działającym międzynarodowo spółkom czerpać znaczne zyski, przy jednoczesnym obniżeniu wydatków na podatki. Jednak już w latach dziewięćdziesiątych zaczęto zauważać, że działania takie (choć wtedy jeszcze całkowicie legalne) powodują nie tylko zmniejszenie wpływu z podatków, ale również znaczący odpływ kapitału za granicę. Od tego czasu systematycznie wprowadza się na całym świecie przepisy ograniczające w znacznym stopniu możliwość manipulowania cenami transferowymi. Jak ta kwestia wygląda w naszym kraju?
W jaki sposób ceny transferowe traktuje polskie prawo?
Najważniejszym dokumentem, który definiuje w polskim prawie kwestię regulacji związanych z cenami transferowymi, jest Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych (w mniejszym stopniu również jest to analogiczna ustawa dla osób fizycznych i osobne rozporządzenia ministra). Najważniejsze z zasad, które wprowadziła ustawa, zostały zdefiniowane na początku lat 2000. W świetle obowiązującego w obecnie prawa, przedsiębiorca zobowiązany jest do udowodnienia i udokumentowania, że użyte przez niego na potrzeby transakcji ceny transferowe, nie odbiegają znacznie od aktualnych cen rynkowych dla danego towaru. Obowiązek ten dotyczy transakcji na kwoty nie mniejsze, niż te, które precyzuje ustawa.